Fiskus dysponuje narzędziami kontrolnymi, dzięki którym może zweryfikować poprawność dokonywanych przez przedsiębiorców rozliczeń. Każda osoba prowadząca działalność gospodarczą w Polsce, opodatkowana podatkiem PIT musi liczyć się z tym, że w stosunku do jej przedsiębiorstwa może być wszczęta kontrola skarbowa. Jaki jest maksymalny czas trwania kontroli skarbowej w firmie? Kiedy się rozpoczyna i w jaki sposób przebiega?
Czym jest kontrola skarbowa?
Kontrola skarbowa jest narzędziem weryfikacyjnym dla fiskusa, który dzięki niej może sprawdzić, czy dokumentacja księgowa podatnika jest prowadzona poprawnie oraz czy właściwie nalicza on podatek oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Przy okazji kontroli skarbowej jej podmiot musi przygotować całą dokumentację, która potwierdza dokonywane rozliczenia podatkowe. W każdym przypadku jest to stresująca sytuacja.
Najczęściej kontrola wszczynana jest w związku z donosem złożonym do urzędu skarbowego. Może też wynikać z nieścisłości, jakich fiskus dopatrzył się deklaracjach podatkowych podatnika. Kontrola skarbowa w firmie może być przeprowadzona albo w zakresie podatku dochodowego, albo podatku VAT, czyli podatku od towarów i usług konsumpcyjnych.
Początek kontroli
Zgodnie z prawem, właściwie każda kontrola skarbowa w przedsiębiorstwie podatnika jest przeprowadzana po zawiadomieniu go o zamiarze wszczęcia takiego postępowania. Tylko w nielicznych przypadkach fiskus może zadecydować o rozpoczęciu kontroli znienacka. Urzędnicy mogą z dnia na dzień wkroczyć do przedsiębiorstwa i dokonywać działań kontrolnych, jeśli jest uzasadnione podejrzenie, że w zeznaniach i deklaracjach podatkowych podatnika istnieją duże nieścisłości, narażające skarb państwa na uszczerbek. Inspektor może wtedy przeprowadzić kontrolę po okazaniu legitymacji, choć musi on dostarczyć w okresie trzech kolejnych dni podatnikowi upoważnienia do realizacji działań kontrolnych.
Powiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli skarbowej w firmie nie trafi do podatnika, jeśli kontrola będzie dotyczyła:
- podejrzenia prowadzenia niezarejestrowanej działalności gospodarczej i osiągania z niej przychodów,
- podejrzenia istnienia przychodów nieopodatkowanych i niewykazanych w rozliczeniach rocznych,
- podważenia zasadności zwrotu naliczonego podatku VAT,
- weryfikacji spisu z natury lub ewidencji kasy fiskalnej,
- wszczętego postępowania przygotowawczego dotyczącego podejrzenia o popełnieniu przestępstwa skarbowego bądź karnego.
Kontrola z urzędu skarbowego zwykle poprzedzana jest zawiadomieniem podatnika o zamiarze jej przeprowadzenia, które sporządzane jest na formularzu ZAW-K. Powinno ono zostać dostarczone do przedsiębiorcy nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem czynności sprawdzających. Jeśli kontrola miałaby być przeprowadzona wcześniej, przed upływem wyznaczonego tygodnia, podatnik musi zaakceptować takie rozwiązanie. Kontrolerzy mają 30 dni na rozpoczęcie kontroli, liczone od daty dostarczenia zawiadomienia do przedsiębiorcy. Jeśli tego nie zrobią, wówczas muszą dostarczyć kolejne zawiadomienie o kontroli i poinformować podatnika pisemnie, jakie ewidencje będą przedmiotem działań kontrolnych. Dzięki temu podatnik może się należycie przygotować do kontroli.
Czas trwania kontroli skarbowej
Ordynacja podatkowa stanowi, że kontrola skarbowa powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie, jaki wskazany został podatnikowi w upoważnieniu do przeprowadzenia działań kontrolnych. Takie nieprecyzyjne przepisy powodują, że właściwie nie wiadomo, ile czasu ma fiskus na kontrolę skarbową. Ustawowo jednak ograniczono czas kontroli, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa. Zatem czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać:
- 12 dni roboczych w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców,
- 18 dni roboczych w odniesieniu do małych przedsiębiorców,
- 24 dni roboczych w odniesieniu do średnich przedsiębiorców,
- 48 dni roboczych w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców.
Obowiązki podatnika
Podatnik bez względu na to, czy został uprzedzony przez urząd skarbowy o zamiarze wszczęcia kontroli, czy też nie, zobowiązany jest do współpracy z inspektorami kontroli. Utrudnianie postępowania kontrolnego oraz nieudostępnienie kontrolerom wymaganych dokumentów - może skutkować nałożeniem na podatnika grzywny. Podatnik powinien wskazać urzędnikom miejsce, w którym przechowuje dokumentację księgową. Zasadniczo powinno być to miejsce prowadzenia działalności gospodarczej lub ewentualnie biuro rachunkowe, prowadzące księgowość firmową.
Podatnik musi wydać urzędnikom dokumentację księgową i deklaracje podatkowe, jakie wysłał do urzędu skarbowego. Kontrolerzy mogą kontrolować podatnika wyłącznie we wskazanym w upoważnieniu zakresie i nie mogą żądać okazania dokumentów, które nie są objęte przedmiotem kontroli.